گفت وگوی علی جون با مدیران روزنامه های فعال خراسان،
روزنامه تا چه زمانی زنده است؟
به گزارش علی جون، خراسان رضوی مدیران و کارشناسان روزنامه های فعال خراسان رضوی به شرح مشکلات و دغدغه ها و پیشبینی آینده روزنامه در ایران پرداختند.
در گذشته مطبوعات در روزنامه خلاصه می شد و مردم برای آگاه شدن از وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعه و اخبار مهم روز به مطالعه روزنامه می پرداختند اما این ابزار مهم اطلاع رسانی در این روزها از دوران رونق خود فاصله گرفته و برخلاف چند سال قبل که دکه های روزنامه فروشی در شهر فراوان یافت می شد، این روزها خیلی از آنها تغییر کاربری داده اند.
روزگاری روزنامه کاغذ اخبار بود و حالا که به آسانی در تلفن همراه و فضای مجازی اخبار را میتوان دنبال کرد، کمتر کسی به سمت خرید روزنامه می رود و روزنامه ها مخاطبان خاص خویش را دارند. کاهش مخاطب و کاهش تیراژ به صنعت روزنامه نگاری صدمه وارد کرده و گرانی هزینه های چاپ روزنامه هم مشکلی بر مشکلات روزنامه ها افزوده است.
علی یعقوبی، مدیر عامل روزنامه قدس در گفتگو با ایسنا در مورد شرایطی که روزنامه ها در این روزها با آن دست و پنجه نرم می کنند، اظهار نمود: صرفاً با بررسی دو معیار معمول یعنی الگوی مصرف رسانه و اقتصاد رسانه به تحلیل کاملی از وضعیت این روزهای مطبوعات و روزنامه داری نمی رسیم و باید معیارهای دیگری را در نظر گرفت. با افزایش چند برابری قیمت کاغذ و چاپ هزینه سرانه هر مخاطب برای روزنامه ها افزایش قابل ملاحظه ای پیدا کرده و برخی با مقایسه این هزینه ها با سرانه هزینه مخاطب در فضای مجازی روزنامه داری را غیرقابل توجیه می دانند.
اثرگذاری تیتر یک روزنامه گاهی بیشتر از کانال های میلیونی است
وی با اشاره به اینکه سنجش اثرگذاری یک رسانه با تعداد مخاطب اشتباه است، اضافه کرد: در روزنامه ها عمق اثرگذاری از سطح آن مهم تر است. اثری که تیتر یک یا عکس یک برخی روزنامه ها بر روی مدیران ارشد کشور می گذارد امکان دارد از برخی کانال های خبری با چند میلیون مخاطب بیشتر باشد. معمولا روزنامه ها توسط بزرگان نظام دیده می شود و اثر خویش را بر تصمیم گیری ها می گذارد.
مدیرعامل روزنامه قدس ضمن اشاره به تغییر کارکرد روزنامه ها اظهار داشت: عرصه خبر و اطلاع رسانی تا حد خیلی از دستور کار روزنامه ها خارج شده و به فضای برخط و مجازی منتقل شده است. امروز روزنامه ها با تقویت حوزه تحلیل جایگاه خویش را پیدا کرده اند؛ مطبوعات حرفه ای دیگر دنبال خبر نیستند بلکه به دنبال تحلیل، چرایی و چگونگی خبرها هستند. به تعبیری روزنامه نگاری تحلیلی و تحقیقی در مطبوعات درحال گسترش است و مخاطب خاص خویش را پیدا خواهد نمود.
روزنامه رسانه معتبر دنیای امروز است
یعقوبی با اشاره به اینکه روزنامه ها همچنان رسمی، مورد اعتمادتر و معیار هستند، تصریح کرد: تنها رسانه ای که باید برای مطالعه آن پول پرداخت کرد مطبوعات هستند. پرداخت هزینه برای یک بسته خبری، تحلیلی و آموزشی حائز اهمیت می باشد و نشان دهنده مورد اعتماد بودن، رسمیت داشتن و اعتبار روزنامه هاست.
وی افزود: همچنان شاهد این هستیم که مهم ترین یادداشت ها، تحلیل ها، سرمقاله ها، گزارش ها و مصاحبه ها که از نظر روزنامه نگاری و کارشناسی بیشترین عمق و عیار را دارند هنوز در روزنامه ها منتشر می شود و سرریز آن وارد فضای مجازی می شود. پاسداشت زبان فارسی یکی دیگر از معیارهایی است که در سنجش روزنامه ها مهم می باشد. یکی از وظایف مطبوعات صیانت از زبان معیار و دستور زبان فارسی است که مطبوعات همیشه نسبت به این مورد سختگیر و با دغدغه بوده است.
مدیرعامل روزنامه قدس خاطرنشان کرد: نکته دیگری که باید به آن توجه داشت وجود پدیده چند خوانندگی در روزنامه هاست. به این معنا که یک روزنامه معمولا توسط بیشتر از یک نفر خوانده می شود. بعنوان مثال بر مبنای یک نظرسنجی معتبر و علمی ضریب چند خوانندگی برای روزنامه قدس ۴.۶ است یعنی هر روزنامه به صورت میانگین توسط بیشتر از ۴ نفر مطالعه می شود.
روزنامه ها حال و روز خوبی ندارند
یعقوبی اضافه کرد: بر این اساس باید تیراژ اسمی را در ضریب چند خوانندگی ضرب کنید تا تعداد مخاطب واقعی احصا شود. از سوی دیگر همیشه گفته می شود صفحه یک روزنامه ها تیراژ میلیونی دارد و این سخن صحیح هم هست. چون معمولا تمام کانال ها و رسانه های معتبر در فضای مجازی یکی از مطالب روزانه شان انتشار صفحه یک روزنامه ها، سرمقاله ها و... است.
وی بیان نمود: تمام موارد پیشین باید در تحلیل وضعیت روزنامه ها مورد توجه قرار گیرد اما حقیقت اینست که روزنامه ها حال و روز خوبی ندارند. افزایش ۷ برابری قیمت کاغذ، هزینه چاپ و ملزومات آن و نایاب شدن کاغذ روزنامه در دو سال قبل ضربه های بزرگی به مطبوعات و اقتصاد رسانه مکتوب وارد کرد.
مدیرعامل روزنامه قدس ضمن اشاره به این که امروز روزنامه ها در دو جبهه درحال مبارزه و فعالیتی سخت هستند، افزود: روزنامه ها در این روزها هم برای بقا و رشد خود و هم برای دغدغه های مردم و پیگیری مشکلات کشور تلاش می کنند.
روزنامه حذف نخواهد شد
حسین رفیعی، مدیرمسئول روزنامه بامداد امروز هم در گفتگو با ایسنا در مورد شرایط کنونی روزنامه ها اظهار نمود: کشورهایی که در علم و تکنولوژی از ایران جلوتر هستند روزنامه کاغذی را حذف نکرده اند و حتی مجلات تخصصی و نشریات در آن کشورها چاپ می شوند. امکان دارد روزی شیوه اطلاع رسانی کاغذی حذف شود اما روزنامه بعنوان رسانه کاغذی حذف نخواهد شد.
وی ضمن اشاره به این که از سال ۱۳۹۶ تابحال تیراژ روزنامه بامداد امروز به یک سوم کاسته شده است، اضافه کرد: در کشورهای جهان سومی مانند پاکستان تیراژ روزنامه ها از ایران بسیار بیشتر است و کشورهایی مانند ژاپن، آمریکا و کشورهای اروپایی هم همچنان روزنامه چاپ می کنند، اما علت اقبال کم مردم در ایران به روزنامه پایین بودن سرانه مطالعه است نه این که مردم نخواهند اخبار را بخوانند.
روزنامه فضایی برای تحلیل وقایع است
مدیرمسئول روزنامه بامداد امروز با اشاره به اینکه میان خبرنگاری و روزنامه نگاری تفاوت وجود دارد، اظهار داشت: کسانی که برای روزنامه نگاری انتخاب می شوند و در دفتر روزنامه مشغول به کار می شوند با عنایت به حوزه فعالیتشان باید تحصیلات یا سابقه فعالیت در آن زمینه داشته باشند تا بتوانند برای مسائل روز جامعه در حوزه فعالیتشان تحلیل خویش را عرضه کنند. همینطور تفاوت روزنامه با فضاهای آنلاین مانند خبرگزاری ها و پایگاه های خبری اینست که رویه روزنامه عرضه تحلیل است تا این که فقط بخواهد اخبار را انتقال دهد.
رفیعی خاطرنشان کرد: روند کار روزنامه ها از ۴۰ سال قبل تا کنون تغییرات بسیاری کرده است. اوایل انقلاب روزنامه ها شامل اخبار، تحلیل و موارد دیگری بود اما امروز روزنامه ها به هفته نامه روزانه تبدیل گشته اند؛ یعنی هر روز تحلیل و یادداشت می نویسند.
وی اظهار داشت: در رتبه بندی روزنامه ها که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت می گیرد، یادداشت و تحلیل اختصاصی جزو بخش های مهم روزنامه است و در نتیجه روزنامه هایی که تحلیل می نویسند و روزنامه نگار متخصص در آن فعالیت می کند رتبه بهتری کسب می کنند.
فضای مجازی راهی برای دیده شدن محتوای روزنامه
مدیرمسئول روزنامه بامداد امروز ضمن اشاره به این که در روزنامه محتوا تولید و در فضای مجازی وایرال می شود، اظهار داشت: این برای یک روزنامه دار سنگین است که بخواهد هزار تیراژ از روزنامه اش را چاپ کند درحالیکه می تواند به سادگی در فضای مجازی به مخاطبان بیشتری دسترسی داشته و محتوای روزنامه خویش را از راه صفحات مجازی اش بازنشر دهد.
رفیعی با تکیه بر این که انتشار در فضای مجازی زودبازده تر است، اظهار داشت: در فضای مجازی مخاطب را بیشتر و راحتتر میتوان درگیر کرد اما روزنامه مورد اعتماد مخاطب است و همین مخاطب را به روزنامه جذب می کند. اعتماد و اعتبار مخاطب را میتوان در فضای مجازی یدک کشید و مخاطب بیشتری جذب کرد.
وی افزود: یک روزنامه خصوصی اگر از خارج از فضای روزنامه تأمین مالی نشود نمی تواند خویش را اداره کند چونکه هزینه ها بسیار سنگین است. این در شرایطی است که هزینه های رسانه مکتوب خیلی بیشتر از هزینه های یک خبرگزاری یا پایگاه خبری است.
مردم هنوز به روزنامه کاغذی علاقه دارند
سید سجاد طلوع هاشمی، سردبیر روزنامه شهرآرا با اشاره به اینکه تیراژ روزنامه شهرآرا هم مانند دیگر روزنامه های استان و کشور کاسته شده است، بیان نمود: در دنیا حدودا هیچ روزنامه ای تعطیل نشده و روزنامه های مطرحی مشغول به فعالیت هستند. در ایران هم روزنامه ای به دلیل کاهش مخاطب تعطیل نشده است. امروز روزنامه ها در سایر بسترهای اطلاع رسانی سرمایه گذاری می کنند و وضعیت موجود منجر به تعطیلی روزنامه ها نخواهد شد.
وی اضافه کرد: روزنامه که نوعی رسانه است کارکردهای متنوعی دارد. اطلاع رسانی، پیگیری مشکلات مردم، مطالبه گری و فرهنگ سازی از کارکردهای این رسانه است. در گذشته تمام این وظایف روی دوش روزنامه مکتوب بود و حالا میان دیگر بخش های اطلاع رسانی تقسیم شده، اما به صورت کلی از دوش روزنامه برداشته نشده است. امروز مردم اخبار را از فضای مجازی دنبال می کنند و حتی کمتر به سمت خبرگزاری ها می روند، اما برای رفتن به قالب هایی مانند مصاحبه و گزارش به روزنامه رجوع می کنند، چونکه هنوز افراد یک مصاحبه طولانی را از اینستاگرام نمی بینند و روزنامه برای دنبال کردن این محتواها به صرفه تر است.
سردبیر روزنامه شهرآرا با اشاره به اینکه هنوز بعضی از مردم به در دست گرفتن روزنامه کاغذی علاقه دارند، افزود: هنوز این ذائقه در مردم هست که می خواهند چیزی را لمس کنند و در دست بگیرند. در نتیجه هنوز روزنامه کارکرد خویش را حفظ نموده است.
توزیع صحیح چاره مشکل روزنامه ها است
طلوع هاشمی ضمن اشاره به این که مسئله مهم امروز توزیع مناسب روزنامه است، اظهار داشت: در گذشته روزنامه رقیب دیگری نداشت و همه همین یک گزینه را داشتند و آنرا می خریدند. امروز هم روزنامه ها با ضمائم و توزیع مناسب می توانند به تیراژهای بالا برسند؛ به شرط این که دنبال جامعه هدف خود بگردند، با عنایت به نیازهای او تولید کنند و در جایی که جامعه هدف حضور دارد توزیع کنند. زمانی مخاطب دنبال روزنامه ها بود و امروز روزنامه باید دنبال مخاطب باشد. یعنی روزنامه باید متوجه ذائقه مخاطب شود و سپس تولید و بازاریابی کند.
وی تصریح کرد: روزنامه نگاران هنوز امیدوارند که وضع روزنامه بهتر شود. در آینده روزنامه نگاری بیم و امید وجود دارد اما ما آخر آنرا روشن می بینیم. فقط باید خویش را به روز نماییم و از هر روشی استفاده نماییم که مخاطب جذب شود.
روزنامه و فضای مجازی مکمل یکدیگر هستند
جواد اشکذری، روزنامه نگار هم در این خصوص اظهار نمود: کارکرد روزنامه ها متفاوت شده اما از بین نرفته است. فضای مجازی که این روزها بسیار مورد استفاده است باید به هویت و تعریفی صحیحی برسد تا هر دو کنار هم استفاده گردد. اگر برنامه ریزی درستی از سوی مدیران فرهنگی کشورمان وجود داشته باشد روزنامه و فضای مجازی می توانند مکمل هم باشند.
وی افزود: در کشورهایی که فضای مجازی شان فعال تر از ایران است و در این عرصه جلوتر هستند روزنامه ها از بین نرفته اند چونکه اهداف، تعریف و هویت مطبوعات در آن کشورها مشخص است.
این کارشناس رسانه و روزنامه نگاری با اشاره به اینکه هرکس که دنبال خبر است روزنامه ورق نمی زند، اظهار داشت: روزنامه دنبال تفکرات و اندیشه های اجتماعی و اقتصادی می باشد. در گذشته صفحات روزنامه بیشتر به اخبار می پرداخت اما امروز به تحلیل خبر می پردازد. کار روزنامه اینست که موضوعات روز جامعه را تحلیل کند و به خصوصیت ها، تبعات، عواقب و مسائل پیرامون موضوعات روز بپردازد.
اشکذری ضمن اشاره به این که روزنامه ها هم اکنون سه کارکرد دارند، اظهار داشت: در فضای مجازی به اخبار، تبیین و تحلیل در روزنامه ها و در ضمائم و نشریات تخصصی اطراف روزنامه به صورت تخصصی به آن مبحث می پردازند.
عمر کاغذ تمام نشده است
وی خاطرنشان کرد: مطبوعات در کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و آمریکا کارکرد مشخصی دارند. در چنین کشورهایی هیچگاه چیزی از بین نمی رود بلکه رشد می کند؛ چون برای مخاطب برنامه ریزی دارند و صفحات روزنامه به روز می شوند. در ایران هم روزنامه هایی وجود دارد که سال هاست ساختار خویش را تغییر نداده و در نتیجه مخاطبی ندارند. روزنامه هایی هم وجود دارد که هر روز با عنایت به نیاز مخاطب و مطبوعات روز جهان ساختار خویش را تغییر می دهند و موفق هستند.
این روزنامه نگار اظهار نمود: زود است که بگوییم عمر کاغذ تمام شده است. کتاب که قدیمی تر از روزنامه است هنوز مخاطب خویش را دارد. در واقع ظرفیتی به دنیای مطبوعات و روزنامه نگاری افزوده شده و قرار نیست روزنامه کاغذی از بین برود. امروز خیلی از نشریات به صورت الکترونیکی منتشر می شوند و این نشان از یک ظرفیت مازاد بر گذشته است، نه این که بخواهیم کاغذ را حذف نماییم و دنبال جایگزین برای آن باشیم.
اشکذری افزود: مخاطبان روزنامه همه اقشار را در برمی گیرند و اگر قشری خودش را در روزنامه نبیند بطور قطع دنبال جایگزین روزنامه می گردد. درست است که سرانه مطالعه در کشور ما پایین است اما از جایی که فضای مجازی جایگزین شده، مطالعه هنوز جایگاه خویش را دارد اما مدیوم تغییر کرده است.
منبع: علی جون
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب سایت علی جون